Ağçıraq kəndində kitabələr

Göyçə mahalının Aşağı Qaranlıq  rayonu yaxın­lığın­dakı Ağçı­raq kəndində 

Aşağı Qaranlıq rayonu – 09.09.1930-cu ildən – Martuni

Memarlıq

Ağçıraq kəndi azər­baycanlı iz­lərini silmək məq­sədi ilə er­mənilər tərəfin­dən ləğv edilib. Xarabalıqları gü­nümüzə qə­dər qalan kənd­də­ki mixi kita­bələri İrəvana aparılıb, orada­kı müzey­lərdə erməni abi­dəsi kimi təq­­dim olu­nur. Me­mar­lıq abi­dələ­ri isə dağı­dılıb, qalıqları qalıb.

Ağşıraq kəndinin xərabələri Dəlikdaş (in­diki Martuni rayonunun Tsakkar kən­di) kəndindən 16–18 kilometr cənub–qərbdə yerləşib.  Bu kəndin ərazisindəki tarixi – memarlıq abidələ­rindən və qə­dim mixi kitabələri möv­cud olub. XVIII əsr müəllifi Simon İrəvanlı bu kitabə və memarlıq abidələrinin eramızdan əvvəlki dövrə aid olması faktına istinadən Ağ­çırağı Göyçənin ən qədim kəndlərindən biri kimi göstərib. 1828-ci ildə yeni yaradılmış erməni vilayətinin idarəçi­li­yinə verilmiş Göyçə mahalında o zaman yaşayış üçün yararlı hesab edilən 59 kəndin içində Ağçıraq adı var idi. İ. Şopen tərəfindən tərtib olun­muş siyahısında isə bu obanın adı “Ağ­qıraq” kimi qeyd edilib. 1831-ci ilə dair sənədlərdə kəndin 321 nəfər türk əha­li­sinin (57 təsərrüfat) olduğu barədə qeyd aparılıb. 1873-cü ilə və ondan sonrakı dövr­lərə dair sənədlərdə isə artıq Ağçıra­ğın adı qeyd olunmayıb.[i]

Ağçıraq XIX əs­rin ortaların­da işğal və soy­qı­rı­mına məruz qalmış əhalisi kənddən köçü­rü­lən azərbay­can­lı obaların­dan biridir.