Aşağı Zağalı qalası

İrəvan quberni­yasının Yeni Ba­yazid qəza­sında yerləşən Basarkeçər rayonundakı Aşağı Zağalı (Ərgüş, – Ərgünkand)   kəndində

Basarkeçər rayonu 11.06.1969-cu ildən–Vardenis, Aşağı Zağalı kəndi 12.08.1946-cı ildən–Tsovak (Göllü) 

Memarlıq

Aşağı Zağalı qa­lasının qalıq­ları 1988-ci il­də azərbay­can­lı­ların küt­ləvi de­­porta­si­yasına qədər qa­lırdı. Daha sonra er­mənilər tərəfin­dən da­ğı­­dılıb.

Elə həmin müəllif özünün “Крепости Армении доурартского и урартского периода” kitabının 56-cı səhifəsində göstərir ki, Zağalı qalası öz memarlıq həllinə görə Göyçə gölünün şimal–qərbindəki Ördəkli qalasına bənzəsə də, miqyas etibarı ilə ondan çox böyükdür və bu reallıq Zağalı qalasının daha mühüm əhəmiyyətli müdafiə sistemi olmasına dəlalət edir.[i] Aka­demik B.Piotrovskinin ortaya qoyduğu tam anlaşılan dildə olan “Arkuniani” toponimi “Ərgün yurdu”, “Ərgün qala­sı” anlamına gəlir.[ii] Qədim kənd uzun illər güclü qala səbəbi ilə qorunma və inkişaf etmə imkanı əldə edib.

Oğuz türkləri tə­rə­findən binə­ləşdirilmə­sinin azı 3000 illik tarixindən söh­bət açmağa im­kan verir. Qə­dim keçmişə ma­lik qala qo­ruma xüsu­siyyə­ti ilə yana­şı kitabə və kur­qanları ilə digər qala­lar­dan fərq­lənir.