Bazarçay çayı vadisində qədim mağaralar

Zəngəzur dağ­lıq silsiləsin­dən cənub–şər­qə doğ­ru, Mığrı Gü­ney dağlıq sil­siləsi və Mığ­rıya ya­xın Bazarçay çayı vadisində

Mığrı rayonu–Meqri

Arxeoloji abidə

Mağaraların bir çoxu ərazinin mə­dən–filiz ya­­tağı kimi is­tis­­marı nəticə­sin­də ermənilər tə­rəfindən da­ğı­­dı­lıb. Qalan­larına isə er­mə­ni ele­mentləri əla­və olunub, er­məni abidəsi ki­mi təq­dim edi­lir.

Zəngəzur dağlıq silsiləsindən cənub–şər­qə doğru Dəbəyli aşırımından başlayan Mehri Güney dağlıq silsiləsi, hissələrini tutan Bərgüşad dağları, Vedi dağlarından Araz çayınadək pay­lanan “Ağ oyuq” maili düzənliyi, Qara­bağ dağlıq yayla­sının qərb hissəsini tutan Bazarçay çayı, vadisində 12-14 min illik tarixə malik qədim insan yaşayış məskənlərini–mağa­raları özün­də birləşdirən bu tarixi bölgə e.ə. II-I minilliklərdə əski türkoğuz tay­falarının ulu məskənləri olduğunu göstə­rir. Çay vadisi boyunca silsilə qaydada düzül­müş mağaralar qədim mədə­niy­yətin for­malaşdığı yeraltı yaşayış məs­kəni nümunəsidir.

Bölgənin ibtidai dövrdən başlayan  təbii, tarixi, dini–sakral, mədəni–irfani zəngin­liyi qədim türk dillərinin şifahi və yazılı məxəzlərində, yer–yurd adla­rında, irq–irs vahidlərində, ictimai–tə­sərrüfat sahələ­rin­də ifadə olunur. Mağara kimi qədim ya­şayış məskənləri azərbaycanlıların böl­gədə qədim dövr­lər­dən yaşadığını əks etdirir.[i] Bu abidələr elmi–mədəni irsin qədim nümunəsidir.

Bazarçay çayı vadisindəki ma­­ğara qədim türk­oğuz tayfa­la­rının ulu məs­­kənləri ol­maqla yanaşı, minillik­lərlə ya­zılmış tarixi–coğrafi sə­hifə­lərinin ta­rixi və elmi məz­mu­nunu təş­kil edir. Mü­əy­yən dövr­lər­də­ki er­məni–azər­­bay­can­lı münaqi­şə­lərin­də azər­baycan­lılar üçün mü­dafiə və sı­ğı­nacaq ro­lu oy­nayıb.