Dilican şəhərində Tatar (azərbaycanlı) məhəlləsi

Karvansara rayonu ərazi­sin­dəki Dilican şəhərində

Karvansara ra­yonu 09.09.1930-cu ildən – İcevan, Dilican şəhəri 1995-ci ildən–Tavus

Memarlıq

Ermənilər Azər­baycanlı­ların kompakt ya­şa­dıq­­ları mə­həl­lə­lə­ri, on­la­rın qə­dim qəbi­r­is­tan­lıq­­larını yeni ti­ki­­lilər in­şa et­mək bə­hanəsilə yer­lə–yeksan et­di­lər. Bir çoxu da res­tevra­siya edilərək qədim erməni evləri ki­mi nümayiş olundu.

Tatar məhəlləsi – Dilican şəhərində yerləşirdi. İndi şəhərin mərkəzi hissə­sini əhatə edir. Toponim azərbaycanlı millətinin sino­ni­mi kimi işlənən tatar (XIX əsrdə azər­baycanlılara tatar da deyilirdi) etno­ni­minə Azərbaycan dilində “dağ beli”, “dağın ən hündür zirvələrini birləşdirən xətt”, “dikdir, dağın başı” mənasında işlənən yal sözünün qoşulması əsasında forma­laşmışdır.[i] Dilican Azərbaycan və Şərq memarlıq üslubu ilə tikilmiş ev­lər və məhəllələrdən meydana gəlib. Qəm­bər daşlı küçələri və arxitekturası şərqli bir şəhər görüntüsü verir. 

Dilican şə­hər­in­dəki məhəllə­lər azərbaycan­lı­la­rın maddi–mə­də­­niy­yət iz­lərini da­şıyırdı. Ya­şa­yış mən­tə­qə­ləri, kü­çələr, mə­həl­lə­lər və s. müt­ləq ək­sə­riy­yə­ti­nin Azər­bay­can türk­­cəsində o­l­ma­sı bir daha onu göstərir ki, bu ərazi azər­bay­­canlıların qə­­­dim yaşayış məs­­kənlərin­dən olub.