Əfəndi kənində qəbirüstü abidələr

İrəvan quber­ni­yasının Yeni Bəyazid qə­za­sındakı Əfəndi (Əfəndikənd) kəndində (İn­diki Sevan ra­yon mərkə­zin­dən 9 km cə­nub–şərqdə, Göyçə gölü­nün şimal–şərq sahilində 

Rayon 1842-ci ildə-Yelenov­ka, 1935-ci il­dən Sevan. Əfən­di kəndi, 4.l.1938-ci il­dən-Noraşen (Yeni kənd)

Memarlıq

1988-ci ildə azərbaycanlıla­rın ermənilər tə­­rəfindən əra­zi­dən kütləvi de­por­tasiyasına qədər qəbirüstü abidələr köhnə qəbiristanlıq əra­­­zisində  to­xu­nulmamış qa­lırdı. Daha son­ra ermənilər tə­rə­findən bir qis­mi mənim­səni­lib, qalan­ları isə məhv edilib.

Əfəndi kəndinin indiki coğrafi mövqe­yin­dən 300–400 metr cənub–qərbdəki, V1-VI1 əsrlərə aidliyi şübhə doğur­ma­yan məzarlıq mövcud idi. Qədim mə­zar­lıqda Azərbaycan xalqının soykö­kün­dən olan müxtəlif türk mənşəli tayfalara mənsub qəbirlər və qəbirüstü abidələr çoxluq təşkil edib. Üzərində kitabələr olan 2–3 metr hündürlüyündə oğuz qəbirləri onlara və müxtəlif al­ban–türk tayfalarına məxsus qəbirüstü xaç daşları və sanduqələr qədim tarixi keçmişi özündə əks etirən tarixi mənbə təşkil edir. Kənddə XII əsrə aid azər­baycanlılara məxsus tarixi abidələr var.[i]

Kəndin başqa adı erməni mən­­bələrində. Rəhmankənd, Noraşen kimi də göstərilir. La­kin kəndin qədim və ilkin adı Əfəndikənd olmuşdur.[i] Bu kimi faktlar  Azərbaycan maddi–mədəni irsinin zəngin olduğu ərazi­lə­ri məhv və yox etmək məqsədi daşıyır.