Əliqırx qalasında kitabələr

Göyçə maha­lının Qaranlıq ra­yonunun Əli­qırx (Bə­dəlli) kəndində

Qaranlıq rayo­nu–Martuni, Əli­qırx (Bə­dəlli) kəndi 03.01.1935-ci ildən–Astxadzor

Memarlıq

Məlum oldu ki, həmin kitabə də vaxtilə Qaf­qaz Muzeyinə ve­rilib və ha­zır­da Gürcüs­tan Döv­lət Mu­zeyində sax­lanır.[i]
 

Qalada aparılan rəsmi səviyyədə baxış və tədqiqat zamanı buradakı  araşdır­ma­lardan sonra məlum olub ki,  mixi yazılı daş kitabələr xeyli əvvəl Eçmiədzin kil­səsinin yepiskopu Mesrop Smbatyants tərəfindən səliqəli şəkildə kəsilərək gö­türülüb. O, 1863-cü ildə bu yerlərdə “təd­qiqatlar” aparıb və “Astxadzor qala­sı’ndakı daş kita­bənin kəsilib götürül­məsi də məhz onun “əl işi”dir. Həmin kitabə barədə məlumatlar Eçmiədzin kilsəsinin 1869-cu il tarixli bülleteninin 27-ci səhifə­sində və M.Smbatyantsın “Описание области Гехаркуни” kita­bında aşkar­landıqdan sonra kitabənin öz taleyinə də aydınlıq gətirildi.[i]

Əliqırıx qala­sı­nın ermənilərə heç bir aidiy­yatı yoxdur: bu­rada aşkar­lanmış maddi sübutlar isə ermənilərin qə­dim xalq ol­duğuna yox, qa­lanın əsl sa­hib­lə­rinin, yəni oğuz türklə­rinin hələ 4000 il ön­cə mü­təşəkkil mü­dafiə şüuru­na–yəni dövlət­çi­lik şüuru sə­viyyə­sində in­ki­şa­fı­na şəhadət verir.