Karvansara kəndində Ərgüclülər məhəlləsi

İrəvan quber­niyasının Ye­ni Bəyazid  qə­­za­sında, indiki Qa­ranlıq ra­yo­nunun Kar­vansara[i] kən­dində
 

Qaranlıq rayo­nu Martuni, Karvansara kəndi, 1935-ci ildən İcevan adlandırılıb. 04.04.1946-cı ildə ləğv edi­­lib, Mədinə (Lernakert) kəndinə birləş­dirilib.

Memarlıq

Ermənistan hakimiyyəti azər­baycanlı­ların kompakt ya­şa­dıq­­ları kənd və onun mə­həl­lə­lərin­dən azərbay­can­lıları de­por­tasiya edib, onların evləri­nə erməni sa­kin­ləri yerləş­dirib.

Göyçənin qədim kəndlərindən olan Karvansara kəndindəki mə­həl­lələrdən biri “Ərgüclülər məhəl­lə­si” adlanırdı. Cox boyuk ehti­mal­la 1828-ci ildə Ərgişcə qalası dağı­dıl­dıqdan sonra qalanın sakinləri ən yaxın kənd olan Karvansarada məs­kunlaşaraq, məhəllələrini elə kənd­lərinin adı ilə adlan­dırıb­lar. 

12 aprel 1728-ci ildə Əhməd şah Mehmet xan oğlu tərəfindən təsdiqlənmiş “İrəvan əyalətinin ic­mal dəftəri”nin 12-ci səhifəsində kənd məhz Dilənçi adı ilə təqdim olunub və onun sultan xəzinəsinə il­lik vergisinin 6890 ağça həcmin­də müəyyənləşdirildiyi barədə mü­vafiq qeydlər aparılıb. 1831-ci ildə isə kənd “Karvansaray” adı ilə qeydə alınıb. O zaman kəndin 168 nəfər türk əhalisi varmış.

Erməni tarixçisi Z.Korkodyanın rəsmi statistikaya istinadən hazırla­dığı “Sovet Ermənistanının əhalisi 100 ildə: 1831–1931” kitabındakı mə­lumatlardan isə aydın olur ki, bu göstərici 1886-cı ildə 205, 1897-ci ildə 310, 1904-cü ildə 418, 1914-cü ildə 623 nəfər həddinə qədər yüksəlib. 1918-ci ildə isə er­məni daşnak qoşunları kəndi tala­ya­raq yandırıblar. Ermənilər kəndə 1928–1930-cu illərdə köçürülüb[i]

Ermənistan SSR Ali Soveti 4 aprel 1946-cı il tarixli qərarı ilə Karvansara bir inzibati vahid kimi ləğv edilib, Mədinə kəndinə birləş­dirilib. Azərbaycanlı əhali 1948–1953-cü illərdə deportasiya edilib.

Karvansara kəndindəki Ərgüclülər məhəllə­si an­­caq azərbay­can­lıların ya­şadığı mə­həl­­­lə olub.Ümu­miyyət­lə, kənd əra­zi­sində ermə­­ni yaşama­yıb. Kənd və mə­həllə azər­bay­­canlı­lar oradan de­por­­­tasiya edi­lənə qədər azərbaycan­lı­la­rın mad­di-mə­dəniy­yət iz­lə­rini da­­şıyırdı.