Nərədüz kəndində qəbirüstü sənduqələr

Göyçə maha­lının Kəvər rayonunun Nərədüz kəndində

Kəvər rayonu –13.04.1959-cu ildən Kamo, Nə­rədüz kən­di  Nora­dus adlan­dı­rılıb.

Memarlıq

1987–1991-ci illərdə baş ve­rən azərbay­canlıların de­por­ta­siyasına qə­dər kəndin xa­raba­lıqları və qəbir­üstü abi­də­lər qis­mən sağlam vəziyyətdə olub. Azər­bay­canlıların deportasiya­sından sonra sən­duqələrin üzə­rindəki yazılar və təsvirlər türk-İslam mə­də­niy­yətinin izlərini daşı­dı­ğı üçün ermə­ni­lər tə­rəfin­dən sili­nib, ele­­ment­lər əla­və edilə­rək, er­mə­niləşdi­ril­məyə çalışı­lıb[i].
 

Nərədüz kəndindəki məzarlığın ümu­­­mi ərazisi yeddi hektara yaxındır və burda təxminən minə yaxın məzar var­dır. Məzarlıqda orta əsrlərdən XVII–XVIII əsrlərə qədər dövrü əha­tə edən mü­səlman və xristian məzar­ları daxil­dir. Buradakı min abidənin yarı­dan çox hissə­sini üzərində ərəb əlifbası ilə ya­zı­lar həkk olunmuş İslam döv­rünə aid sən­­du­qə qəbirlər təşikl edir. Sən­duqə qəbir daşları üzə­rində mər­hum­ların fəaliy­yə­ti­ni əks etdirən təs­virlər də yer alıb. Bu həm də onların həyat və məişə­­ti, mədə­niy­yətini tanı­yıb öyrən­mək im­kanı ve­rir. Məzar daşlarının əksəriyyəti təkrar­olun­maz, incə və gö­zəl naxışlarla  bə­zə­dil­miş­dir[i]. Müx­tə­lif ölçülərdə olan qəbir­üstü sənduqələr sərt qaya daş­ların­dan hazırlanıb. Yazı və təs­vir­lər daşın üzə­rinə dəlici və kəsici alət­lərdən is­tifadə olunaraq həkk olunub.

Nərədüz kən­dindəki mə­zar­lıq İslam abidələri baxı­mından ən çox  zəngin olması ilə ya­naşı, al­ban və oğuz türkləri döv­rünün mad­di-mədəni mira­sının ol­duğu ta­rixi bir yer­dir.