Ördəkli kəndində kurqanlar (abidə, alətlər, qiymətli əşyalar)

Göyçə maha­lının Kəvər ra­yo­nunun Ör­­dəkli kəndində

Kəvər rayo­nu Sevan, Ör­dək­li kən­di–26.04.1946-cı ildən Lçaşen (Gölkənd)

Arxeoloji abidə

Qaladakı kur­qan qəbirlər arxeoloji qa­zıntılar son­rası er­mə­nilər tərəfin­dən da­ğıdılıb. Ar­xeoloji qa­zın­tılar zama­nı çıxarılan əş­ya­lar İrəvan şəhə­rinə apa­rılıb er­məni ele­ment­ləri əla­və olu­na­raq, e­r­mə­ni­ləş­di­ri­lib. Mu­­zey­­lər­də ermə­ni­lərə aid tarixi əşya kimi nü­mayiş etdirilir.

Ördəkli qalasındakı kurqanlar­dan tapılan əşyalar burada məhz azərbay­canlıların da soyundan gəl­diyi  türk mənşəli tayfaların məs­kun­­­laşma tarixi­nin çox qədim dövr­lərə dayandığını sü­but edir. Er­mənistan Elmlər Akademi­yasının Tarix Muzeyinin əməkdaşı A.Mnat­­sakanyanÖrdəkli kəndində (indiki Sevan rayonunun Lcaşen kəndi) qa­­zıntılar zamanı eramızdan əv­vəlki ikinci minilliyin sonlarına aid, yəni azı 3000 il yaşı olan kur­qanlar aşkarlayıb və o kurqan­lar­dan çoxlu sayda tunc silahlar və məişət əşyaları, həmçinin qızıl məmulatları tapıb. Dəfinə həqiqə­tən zəngin idi: kurqanlardan tunc bə­zək əşyaları, silahlar, qızıl qol­bağ və boyun­bağları, cənazələrin yerləşdirilməsi üçün xüsusi taxta kətillərin qalıqları çıxdı. Tapın­tı­ların tarixi barədə fikirlər yekdil idi; Moskva arxeoloqları tapılan əş­yaların eramızdan əvvəlki dövrün ikinci minilliyinin ortalarına aid oldu­ğunu, yəni azı 3500 illik bir tarixə malik olduğunu birmənalı şəkildə təsdiqləyir­dilər. Akademik B.Piotrovski Mnatsa­kan­yanın bu tapıntılarını tədqiq edəndən sonra bildirib ki, “...bu əşyalar burada yaşayanların yüksək mədəniyyətinə şa­hid­lik edir. Onlar Urartunun Za­qafqa­ziyaya doğru hərəkəti zamanı onlara qarşı vuruşmuş yerli qəbi­lələrin başçıla­rına məxsusdur”[i].

 Bu tədqiqatın nəticəsi Göyçənin əzəli sahiblərinin Urartuya heç bir  aidiyyəti olmadığını, ən əsası, Göy­çənin əzəli sahibləri olan türk tay­falarının  hələ era­mızdan əvvəlki XII–XI əsrlərdə “yük­sək mədəniy­yət nümunələri yaratmaq səviyyə­sinə qədər inkişaf etdiklərini” təs­diqləyib.

Toponim türk tayfalarından biri olan qızıl­başlara məx­sus ördək­li[i] etnoni­mi əsasında for­malaşmışdır. Etnotoponim­dir. Quruluşca sadə toponim­dir.