Qaradaş ziyarətgahı

Göyçə maha­lının Basa­ke­çər rayonun­da­kı Babacan (15.07.1946-cı ildən Qızıl­kənd) kəndin­də

Basarkeçər ra­yo­nu 11.06.1969-cu ildən–Vardenis, Babacan kəndi, 19.04.1991-ci ildən–Tsаrаtаğ

Memar­lıq

1988-ci ildə azə­r­­­­­bay­can­lı­lar­­ın ta­ri­xi tor­paq­lar­dan de­­por­­ta­si­ya­sın­dan son­ra, ocaq erməni­lər tərə­findən mə­nim­sənilib və azər­bay­can­lı­lara bir daha Ermə­nis­tan ha­kimiyyəti tərə­fin­dən mü­qəddəs ocağı zi­­yarət etmək im­­kanı veril­mə­yib.

Qaradaş ziyarətgahı Cil kəndi ilə Ba­bacan kəndlərinin sərhəddində yerlə­şərdi. Təpəlik ərazidə yerləşən böyük qara daşdan ibarət Qaradaş ziyarətgahı insanların sakral inancını təmsil edən dini abidədir. Ziyarətgaha mahalın hər iki rayonlarının (Çəmbərək və Ba­sarkeçər) kənd əhalisi niyyət edər, nə­zir verər, qurban kəsərdilər[i]. 1905-1907-ci ildə baş verən erməni soy­qırımı zamanı kəndi tərk edən əhalinin sağ qalanı 1907-ci ilin yazında doğma kəndlərinə qa­yıtmışdır. Kəndin təx­mi­nən 30–40 evi, 100–120 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1918-1920-ci illər­dəki II qaçqınlıq za­manı kənd əha­lisi Samux, Şəmkir və baş­qa yerlərdə məskunlaşmışdır. Kənd əha­lisi 1921-ci ilin yazında doğma kəndinə qayıtmış, az bir hissəsi həmin yerlərdə qalmışdır. Kəndin təxminən 70–80 evi, 260–280 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. 1948-1953-cü illərdəki III qaçqınlıq zamanı kənd əhalisi erməni daşnaq­larının apar­dıqları Antitürk siyasətinin qarşısını dəf edərək heç bir yana çıxmamışdır. Kəndin 90–100 evi, 300–350 nəfərə yaxın əhalisi olmuşdur. Kənddə 1988-ci ilə qədər 200-yə ya­xın  azər­bay­can­lı ailəsi yaşayıb. 

Tаm аdı Bа­bа­cаn dərəsi. 1728-ci ilə аid mənbədə Qırх­bulаq nаhiyə­sin­də kənd аdı kimi qеyd оlu­nub. Kənd Bа­bа­cаn dərə­sin­də yаrаnmışdır. Dərə mülkədаr Bа­bаcаnа аid оl­­­muşdur. Ba­ba­can kəndi XVII əsrin əvvə­­­­lində (1715) yaradıl­mışdır. O vaxta qədər kənd əra­zisində alban və türk, oğuz tay­faları yaşayıb.