Qızıl Qoç kəndində qəbirüstü heykəl

Ağbaba maha­lının Qızıl Qoç rayonundakı  Qızıl Qoç kən­dində[i]^,[ii]
 

Qızıl Qoç rayo­nu–1938-ci il­dən Verin Qu­kasyan, 1960-cı ildən Qu­kasyan, Qızıl Qoç kəndi 1990-cı ildən–Aşosk

Memarlıq

Qızıl Qoç kən­dindəki qəbir­üstü heykəl er­mə­nilər tərəfin­dən mə­nim­səni­lib, ermə­ni abi­də­si kimi nüma­yiş etdirilir.

Qızıl Qoç qəbirüstü heykəli Qızıl Qoç kəndində yerləşir.[i] Süxuru qırmızı rəngə çalan daşdan yonulmuş qəbir­üstü qoç heykəlinin üzərində solda sürahi, ortada adam, sol tərəfdə isə at təsviri yer alıb. Dördbucaq çərçivə içərisində yerlə­şən sürahinin ətrafı na­xışlarla bəzədilib.

Azərbaycan və indiki Ermənistan əra­zi­­sin­­dəki qoç heykəllərin (qoç daşla­rının) mənşəyi türk mənşəli xalqlara mənsub­dur. Sibirdə е.ə. 700-100-cü illəri əhatə edən Taqar arxeoloji mə­dəniyyətinin əha­tə etdiyi Yeniseyətrafı ərazidə və Minusin çökəkliyində qoç heykəlləri aşkar edilmiş­dir.[ii]

Azərbaycanda at və qoç hey­kəlləri Gədəbəy, Kəlbəcər, Daş­kəsən və Nax­çıvanda, Türkiyə ərazi­sində, o cüm­lədən Ahisaqada, Diyarbə­kirdə, Pasian­da, Ərzincanda, Çıldırda və Vanda vardır.[iii]
 

Kənd süxuru qır­mızı rəngə ça­lan yaylaq ye­­ri­nin adın­dan­­dır. Yayla­ğın adın­dakı "qoç" sözü qır­mızı rəngli daş­dan yo­nul­muş "qoç daşların"ı (qoç heykəllə­ri­ni) bil­dirir. Qoç hey­kəllə­rin türk mən­şəli xalq­la­ra mən­sub oldu­ğu tarixi sənəd­lər­lə sübuta ye­tirilib.[i]