Seyid Mir Hüseyn ağanın günbəzi

Zəngəzur ma­halının Qara­kil­­sə rayonu­nun Şəki kən­din­də

Qarakilsə rayonu 02.03.1940-cı ildən Sisian adlandırılıb.

Memarlıq

Şəki kəndinin qəbiristanlığın-da yerləşən Seyid Mir Hü­seyn ağa­nın günbəzi 1988-ci ildə baş ve­rən  azərbay­can­­­lıla­rın küt­ləvi de­por­tasi­ya­sın­dan sonra er­mə­­nilər tə­rə­­fin­­dən dağı­dı­lıb. 

Bölgənin tanınmış din xadimi olan Se­yid Mir Hüseyn ağanın günbəzi Qa­ra­kil­sə rayonunun Şəki kəndinin qəbi­ris­tan­lı­ğında yerləşir. Yerli əhali arasın­da hör­mət­lə adı çəkilən, böyük soy-kö­kə malik olan Seyid Mir Hü­seyn ağanın vəfa­tın­dan sonra kəndin imkanlı şəxs­lə­ri və Se­yid Mir Hüse­y­nin doğmaları tərəfindən tikilən gün­bəzi kənd sakinləri ziyarət edir­dilər. Günbəzin uzunluğu 3,5, eni 3,5, hün­dürlüyü isə 2,7–3 metr civa­rın­da idi. Dam örtüyünün hissəsi oval və təx­mi­­nən 1 metr hündürlüyündə idi. Kənd­­də 1831-ci ildə 148, 1873-cü ildə 445, 1886-cı ildə 657, 1897-ci ildə 1191, 1908-ci ildə 1605, 1914-cü ildə 1584 nəfər azərbay­can­lı yaşa­mış­dır[i]. 1918-ci ilin avqust ayın­­da azərbay­can­lı­lar ermənilərin soy­qı­rı­mı­na məruz qala­raq deportasiya edil­mişdir[ii]. Xaricdən kö­çürülən ermə­ni­lər burada yerləşdiril­miş­dir. İndiki Er­mə­nis­tanda sovet haki­miyyəti qu­ru­lan­dan son­ra sağ qalanlar öz kənd­lərinə qayıda bil­mişdir. Burada 1922-ci ildə 282 azərbaycanlı, 12 nəfər erməni, 1926-cı ildə 385 nəfər azərbay­can­lı, 407 nəfər erməni, 1931-ci ildə 557 nəfər azər­bay­can­lı, 510 nəfər erməni ya­şa­mış­dır[iii]. 1988-ci ilin noyabr ayında azər­­bay­can­lı­lar tamamilə deportasiya olun­muşdur. İndi burada yalnız ermənilər yaşayır.

Toponim kim­merlərin tərki­bində gələn sak[i], [ii]əsa­sında yaran­mış­dır. Şəki “sak // saka” etnoni­mi­nin fonetik va­riantıdır. Al­­baniya döv­rün­də Səhl ibn Sumbatın Şəki hakimi olduğu yazı­lır. Q.Qey­bul­layev saka türk etnoni­mi­nin həm də “şaka” forma­sında olduğu­nu göstərir[iii]. Etnotoponim-dir. Quruluş­ca sadə topo­nimdir.