Xosrov kənd qayaüstü təsvirləri

Vedibasar ma­ha­lı Vedi ra­yo­nu­nda Zarıncı da­­ğının ətə­y­i­n­də, Xosrov kə­n­d­­­i­nin mər­kə­zində.

Xosrov kəndi 1930-cu illərin or­talarında ləğv edilib. İndi xara­ba kənddir.

Memarlıq

Mənzərəli təbiət qo­y­nundakı yük­səklikdə yer­lə­şən mədə­niy­yət abidələrinin bir hissəsi er­mənilər tərəf­in­dən daşınaraq mu­zeylərdə er­mə­ni mədəni nü­munələri kimi təqdim olunur.

Xosrov kəndinin cənubunda Dərbənd dağ­­larından başlayan Xırdaçay çayının üst­ündəki qayalıqda islamaqədərki dini-ibadət mərasimlərinin rəmzi olan, iki kə­si­şən çıxıntının uclarında Günəş və bədir­lən­miş Ay rəsmləri həkk olunub. Qədim dövr­lərin oğuz-türk mistik inanclarını üzərində unudulmaz edən bu maddi-mə­nə­vi tarixi irsimizin nümunələri  Kus­qa­ya­su çayının yanında yerləşirdi. “İrəvan əya­lətinin icmal dəftəri”ndə qeyd edildib. Toponim Xosrov şəxs adı əsas­ında yara­nıb. Antropotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir [i], [ii].

Əski dövrlərin is­lamaqədərki oğuz-türk mis­tik-mifik inanc­lar­ını üzündə ifa­də edən bu mad­di-mənəvi irs nümunələri Azər­baycanın əra­zidəki tarixi mirasıdır.

[i] İrəvan əyalətinin icmal dəftəri / Azərb. Resp. EA, Şərqşünaslıq İn-tu; araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəl.: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı). –  Bakı: Elm, 1996. –  S. 104.

[ii] http://www.anl.az/down/meqale/olaylar/2020/fevral/701141.htm