Zəngilər kəndində qəbirüstü heykəllər

Zəngibasar ma­ha­lı, Zən­gi­ba­sar ra­yo­nu Zən­gi­lər (Do­nuz­ye­yən, Məs­cidli) kənd­ində.

Kəndin Donuz­ye­yən adı 3.01. 1935-ci ildə ‒ Zən­gi­lər, 19.04. 1991-ci ildən ‒ Zorak adlan­dı­rı­lıb.

Memarlıq

Qədim qəbir­is­tan­lıqda at, qöç və dəvə hey­kəl­ləri son vaxtlara qə­dər qalırdı. On­lar erməni abi­­d­­əsi kimi təq­­dim olunur.

Ərəb ölkələrindəki Məmlük türkləri qıp­çaq tayfalarıdır. Deməli, zəngilər qıpçaq tay­falarından biridir. Burada məskunlaşan Oğuz qıpçaq türkləridir. Qədim kənd qəbi­ristanlığında qəbirlərin üstündə müx-təlif heykəllər vardı. Bunlar möhtəşəmliyi ilə diqqət çəkib. Qəbirlərdən birinin üst-ün­də qılınc şəkli aydın qörünürdü. Qəbi­r­is­tanlıqdakı at heykəlli qəbir deyilənlərə görə kəndin pəhlivanı Məhəmməd pəhl­i­van­ın, qoç heykəlli qəbir isə Palazqulaq  pəhlivanın idi [i], [ii]. Məharətlərinə görə onlara heykəl ucaldılmışdı [iii].

Zəngilər topo­ni­mi də türk mən­şə­lidir. Türk əsi­l­­li zəngilər nəsil adı ilə bağ­lı­dır. F.Sümər yazır: “Əl­cə­zair və Suriyə ha­kim­ləri olan zən­gilər də türk məm­lük ai­l­ə­s­in­dən idilər” [iv].